Διατροφικές συνήθειες των χωρών της υφηλίου. Περί ορέξεως...μυρμηγκόπιτα.

Συνολικά 1.462 είδη εντόμων (συμπεριλαμβανομένων των αραχνοειδών και μυριαπόδων) υπολογίζεται πως σερβίρονται σήμερα ως φαγητό στο 80% των χωρών της
υφηλίου (κυρίως σε Νότιος Αμερική, Ασία, Αυστραλία κ.α.).

Ενδεικτικά, από αυτά περίπου τα 313 είδη είναι μυρμήγκια, μέλισσες και σφήκες, τα 239 ακρίδες, τριζόνια και κατσαρίδες, τα 235 λεπιδόπτερα (πεταλούδες κ.ά.) και τα 344 κολεόπτερα (σκαθάρια κ.ά.).
Στη Δύση όταν τα βλέπουμε, τρέχουμε να κρυφτούμε ή να (αντ)επιτεθούμε με εντομοκτόνα, εντομοαπωθητικά, φιδάκια, ταμπλέτες, χλωρίνες και μυγοσκοτώστρες. Στον υπόλοιπο κόσμο αντιθέτως, όταν τα βλέπουν, μάλλον τους τρέχουν τα σάλια.
«Η πλειονότητα του πληθυσμού της γης ήδη τρώει έντομα, μόνο εμείς στη Δύση δεν τρώμε», σχολιάζει ο Αρνολντ βαν Χούις, καθηγητής εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο Βάγκενινγκεν της Ολλανδίας και σύμβουλος του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ.
Εναλλακτική λύσηΗ άποψη του Βαν Χούις έχει ιδιαίτερη επιστημονική βαρύτητα, καθώς αυτός τυγχάνει να είναι ο βασικός συντάκτης έκθεσης, η οποία μελετάται επί του παρόντος επισήμως από τον FAO και προωθεί την εντομοφαγία ως διατροφή εναλλακτική στην κρεατοφαγία.
Υπενθυμίζεται πως τα Ηνωμένα Εθνη διοργάνωσαν μια σύνοδο πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα της εντομοφαγίας το 2008 στην Ταϊλάνδη και προετοιμάζουν μια δεύτερη για το 2013, γεγονός το οποίο μαρτυρεί έντονη κινητικότητα και ιδιαίτερη ανησυχία από μέρους τους.
Ο «μεγάλος καημός» του ΟΗΕ είναι, κατά τα λεγόμενα ανώτερων υπαλλήλων του, να κατορθώσει να απεξαρτήσει την υφήλιο από την εξαιρετικά ενεργοβόρα και ρυπογόνο «λαβή» της κρεατοφαγίας (σημειώνεται πως η κτηνοτροφία καταλαμβάνει σήμερα τα 2/3 των καλλιεργήσιμων εκτάσεων παγκοσμίως και ευθύνεται για το 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ποσοστά που αναμένεται να αυξηθούν κατ’ αναλογία προς την αύξηση του πληθυσμού της Γης).
Πώς θα το καταφέρει αυτό; Μα «σερβίροντας» στους Δυτικούς (καθώς και στους Ασιάτες που οδεύουν προς δυτικοποίηση) όχι σουβλάκια χοιρινά αλλά σουβλάκια ταραντούλας και όχι κοτομπουκιές στο τηγάνι αλλά τερμίτες.
Αλλωστε, τα έντομα ως μεζές φέρονται να είναι πιο υγιεινά, καθώς και περισσότερο οικολογικά σε σύγκριση με το κρέας.
Τα τριζόνια, για παράδειγμα, είναι πλούσια σε ασβέστιο και οι τερμίτες σε σίδηρο, ενώ οι νύμφες μεταξοσκωλήκων κουβαλούν μέσα τους διόλου ευκαταφρόνητες δόσεις χαλκού, ψευδάργυρου, θειαμίνης και ριβοφλαβίνης.
Συνολικά, τα έντομα αποτελούν πλούσια πηγή πρωτεϊνών, αμινοξέων (όπως η ιδιαιτέρως ευεργετική λυσίνη) και ακόρεστων λιπαρών οξέων (τα οποία από τη μεριά τους μειώνουν το ενδεχόμενο εκδήλωσης καρδιαγγειακών και άλλων παθήσεων).
Από... εντομοκτόνοι εντομοφάγοι Τα έντομα μάλλον δεν αξίζουν τον χαρακτηρισμό παράσιτα που τους έχουμε αποδώσει στη Δύση, καθώς και καταναλώνουν λιγότερο (δέκα κιλά τροφής «δίνουν» ένα κιλό βοδινού κρέατος, τρία κιλά χοιρινού, πέντε κιλά πουλερικών και εννέα κιλά εντόμων) και ρυπαίνουν λιγότερο (εκπέμπουν δέκα φορές λιγότερο μεθάνιο, 300 φορές λιγότερο νιτρώδες οξείδιο και πολύ λιγότερη αμμωνία) από τα περισσότερα τετράποδα ή δίποδα ζώα εκεί έξω. Δεδομένων των παραπάνω, πολλοί Δυτικοί ενδέχεται στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον να κληθούν με την παραίνεση του ΟΗΕ να γίνουν από εντομοκτόνοι... εντομοφάγοι.
Ωστόσο, προτού νιώσετε το στομάχι σας να ανακατεύεται, τα μούτρα σας να ξινίζουν και μια αίσθηση αναγούλας να σας κυριεύει, αναλογιστείτε πως «όλα μια ιδέα είναι». Σε τελική ανάλυση, «τα έντομα δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι γαρίδες της στεριάς», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά και ο Μαρσέλ Ντίκε, βραβευμένος καθηγητής εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο Βάγκενινγκεν. Οταν, πάντως, έρθει η ώρα να κάνετε την πρώτη δοκιμή, φροντίστε να είστε βέβαιοι πως δεν πάσχετε από κάποια σχετική αλλεργία και μην τα φάτε ωμά (προτιμήστε τα τηγανητά, καθότι κατεβαίνουν πιο εύκολα).

ΓκάναΜη δουν τερμίτες στην αφρικανική χώρα, τους έχουν τηγανίσει, τους έχουν φρυγανίσει, τους έχουν βάλει ακόμη και στο... ψωμί.

Mεξικό Στο Μεξικό, τη χώρα των φαχίτας, των μπουρίτο και της τεκίλας, οι εντομοφάγοι δεν θα μπορούσαν παρά να τρώνε τηγανητές ή ψητές ακρίδες και σκουλήκια (τα agave worms που περίσσεψαν από τα μπουκάλια τεκίλας και μεσκάλ) πασπαλισμένα με σάλτσα από αβοκάντο και τυλιγμένα σε πίτες τορτίγια μαζί με φασόλια και τυρί.

ΚίναΤι κι αν ο σκορπιός τούς απειλεί με το κεντρί του; Οι Κινέζοι δεν μασάνε και τον... μασάνε αφού πρώτα τον τηγανίσουν, τον σουβλίσουν ή τον κάνουν σούπα.

Νότιος Κορέα Δώσε στους Νοτιοκορεάτες νύμφες μεταξοσκωλήκων και πάρ' τους την ψυχή. Τις τρώνε ως μεζεδάκια στα μπαρ και στους δρόμους. Γευστικά, λένε πως είναι σαν να τρως φιστίκι με γέμιση φουά γκρα.
ΙαπωνίαΓνωστοί για τις ποικίλες ιδιαιτερότητές τους, οι Ιάπωνες προτιμούν τα έντομά τους (τις προνύμφες μελισσών και τις ακρίδες) βρασμένα ή τηγανισμένα σε σάλτσα σόγιας και ζάχαρης. Σημειωτέον πως τα παραπάνω εδέσματα κυκλοφορούν και σε κονσέρβες. Κι αν στη Γηραιά Ηπειρο τρώμε τα μπισκότα μας με κομματάκια σοκολάτας, στην Ιαπωνία τα τρώνε με βρασμένες σφήκες (λόγος για τα επονομαζόμενα wasp crackers). Συγκεκριμένα, κάθε κράκερ φέρεται να κουβαλάει πάνω του περί τις πέντε σφήκες, οι οποίες μάλιστα έχουν κανονικά τα κεντριά τους, αλλά, από ό,τι φαίνεται, δεν τσιμπάνε κατά τη βρώση.

KoλομβίαΜπορεί να θυμίζει ποπ κορν, ωστόσο δεν φτιάχνεται από νιφάδες καλαμποκιού αλλά από ένα συγκεκριμένο είδος μυρμηγκιών (τα επονομαζόμενα "χοντρόκωλα"), τα οποία οι Κολομβιανοί τηγανίζουν, αλατίζουν και τρώνε με τις χούφτες.

Νότιος ΑφρικήΕάν βρεθείτε ποτέ στο νότιο άκρο της Αφρικής, μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τοπικές σπεσιαλιτέ όπως ο χυλός καλαμποκιού με ακρίδες, οι κοκκινιστοί (τηγανι- σμένοι σε σάλτσα ντομάτας) τερμίτες και οι αποξηραμένες κάμπιες.

ΤαϊλάνδηΑνάρπαστα μεταξύ των κατοίκων αλλά και των πιο τολμηρών τουριστών γίνονται τα τηγανητά κόκκινα μυρμήγκια γίγαντες (από άποψη γεύσης λέγεται πως θυμίζουν μπέικον), τα τηγανητά τριζόνια και τα σκαθάρια. Συγκεκριμένα τα τελευταία (τα σκαθάρια) οι Ταϊλανδοί τα σερβίρουν μαζί με ρύζι ή λαχανικά και τα τρώνε περίπου όπως τρώμε εμείς τα σαλιγκάρια... ρουφώντας το περιεχόμενο.

ΑυστραλίαΤα σκουλήκια (συγκεκριμένα κάτι σκουληκάρες ονόματι "σκωληκοειδείς προνύμφες κολεόπτερων", οι γνωστές στα αγγλικά ως witchetty grubs) αποτελούν παλαιόθεν αναπόσπαστο συστατικό της δίαιτας των Αβοριγίνων. Τρώγονται ωμές ή ελαφρώς καψαλισμένες. Γευστικά, ξυπνούν στον ουρανίσκο αναμνήσεις από καπνιστό αμύγδαλο, τραγανό απέξω και κρεμώδες μέσα.

Παπούα-Νέα Γουινέα Σκουλήκια (σκωληκοειδείς προνύμφες κολεόπτερων, γνωστές ως sago crubs) που μεγαλώνουν μέσα σε φοινικόδεντρα τρώνε οι κάτοικοι της Παπούα-Νέα Γουινέα, αφού πρώτα τα ψήσουν στα κάρβουνα και τα σερβίρουν σε φύλλα μπανανιάς ή φοινικιάς. Και αυτά φέρονται να έχουν γεύση μπέικον.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ  
gskafidas@pegasus.gr
ethnos.gr
( το αλιεύσαμε απο το http://kouzinogata.blogspot.com/)